नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणको अध्ययनले एनटीसी र एनसेलको उपभोक्ता सन्तुष्टि स्तर र नेटवर्क पर्फमेन्स गुणस्तर तोकिएको भन्दा तल देखाएको छ ।

१२ वैशाखयताको महाभूकम्पका कारण नेपाल टेलिकम (एनटीसी) र एनसेलको टावरलगायतका भौतिक संरचनामा क्षति पुगेपछि तथा नाकाबन्दीका कारण पेट्रोलियम पदार्थको अभावमा जेनेरेटरबाट विद्युत् आपूर्ति गर्न नसक्दा सेवाको गुणस्तर खस्किएको दुवै कम्पनीको भनाइ रहँदै आएको छ ।

तर, नियामक नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणले भूकम्पअघि नै काठमाडौं, पोखरा र विराटनगरमा गरेको गुणस्तर सर्वेक्षणले दुवै सेवा प्रदायकले न्यूनतम मापदण्ड उल्लंघन गरेको देखाएको छ ।

सर्वेक्षणको तथ्यांक विश्लेषण सकिएर करीब अढाइ महीना अघि अध्ययन प्रतिवेदन तयार भए पनि भूकम्प र नाकाबन्दी मोबाइल सेवाको गुणस्तर खस्किनुको बहाना बनेपछि प्राधिकरणले त्यसलाई सार्वजनिक गरेको थिएन ।

उपभोक्ता सन्तुष्टि स्तर
दूरसञ्चार प्राधिकरणले ग्राहकको सन्तुष्टिको स्तर मापनका लागि विभिन्न उमेर समूह र पेशाका एक हजार ९२ जनाको दरले तीन शहरमा तीन हजार २७६ जनामा सर्वेक्षण गरेको थियो ।

जसमा ग्लोबल सिस्टम फर मोबाइल (जीएसएम) को नेटवर्क विश्वसनीयताको स्तर तोकिएको मापदण्डभन्दा कम पाइयो । तोकेको मापदण्ड अनुसार उपभोक्तामा नेटवर्क विश्वसनीयता स्तर कम्तीमा ९० प्रतिशत हुनुपर्छ, तर एनसेलको २९ प्रतिशत र एनटीसीको ३८ प्रतिशतसम्म मात्र देखिएको छ ।

नेटवर्क उपलब्धताको स्थिति, सेवासम्बन्धी प्रावधान, नेटवर्क प्रणालीको मर्मतसम्भार र अन्य सेवामा पनि उपभोक्ता कम्तीमा ९० प्रतिशत सन्तुष्ट भएको नतीजा आउनुपर्छ ।

त्यस्तै, बिलिङ, सोधपुछलगायतका सेवाप्रवाहमा पनि न्यूनतम ८५ प्रतिशत उपभोक्ता सन्तुष्ट हुनुपर्ने मापदण्ड भए पनि पोखरामा एनसेलको बिलिङ समस्या समाधान गर्ने क्षमता बाहेक अन्यमा दुवै कम्पनीले न्यूनतम मापदण्ड पूरा नगरेको प्राधिकरणको अध्ययनले देखाएको छ ।

नेटवर्क पर्फमेन्स
प्राधिकरणले गरेको ‘नेटवर्क पर्फमेन्स’ अध्ययनमा सफल कल (कल उठ्ने दर) र बीचमा काटिने दरमा पनि एनटीसी र एनसेलले न्यूनतम मापदण्ड पूरा नगरेको पाइएको छ, तर फोन गर्दा १५ सेकेन्डभित्र घण्टी लाग्नुपर्ने मापदण्ड दुवै कम्पनीले पूरा गरेका छन् । प्राधिकरणका उपनिर्देशक विजयकुमार रोयका अनुसार, नेटवर्क पर्फमेन्स अध्ययनमा मोबाइल फोन प्रयोग गरिएको थियो ।

एनसेलबाट एनटीसी र एनटीसीबाट एनसेलमा फोन लाग्ने पोखराको दर प्रतिवेदनमा समेटिएको छैन । एनटीसीबाट एनसेलमा फोन गर्दा काठमाडौंमा ११.३ प्रतिशत र विराटनगरमा १५.७ प्रतिशत कलले नेटवर्कको सुविधा पाउँदैन ।

त्यस्तै, एनसेलबाट एनटीसीमा फोन गर्दा काठमाडौंमा ८.९ प्रतिशत र विराटनगरमा १७ प्रतिशत कलले नेटवर्क सुविधा पाउँदैनन् । जबकि, फरक कम्पनीको मोबाइलले नेटवर्क सुविधा नपाउने दर १ प्रतिशतभन्दा कम हुनुपर्ने मापदण्ड छ ।

एनटीसी र एनसेलले तोकिएको मापदण्ड पालना गरे/नगरेको मासिक प्रतिवेदन प्राधिकरणमा बुझउनुपर्छ, जुन उनीहरूले भूकम्पयता दिएका छैनन् । भूकम्पअघि दुवै कम्पनीले एकअर्काको मोबाइलमा फोन गर्दा नेटवर्क सुविधा नदिइएको गुनासोसहित प्रतिवेदन बुझउँथे ।

उपभोक्ताको नजरले दूरसञ्चार सेवाको अवस्था बुझन गरिएको यो गुणात्मक अध्ययन भए पनि तीन शहरमा मात्र केन्द्रित यही अध्ययनको आधारमा सरकारी स्वामित्व एनटीसी र निजी क्षेत्रको एनसेलको सेवाको गुणस्तर तुलना गर्न भने उचित नहुने प्राधिकरणको भनाइ छ । प्राधिकरणले दुवैलाई जीएसएम ९००, जीएसएम १८०० र आईएनटी २००० (थ्री जी) रेडियो फ्रिक्वेन्सी दिएको छ ।

त्यस्तै, दुवैले तीन/तीन वटा अपरेटर कोड (एनटीसीको ४, ५ र ६ तथा एनसेलको ०, १ र २) पाएका छन् । १० अंकको मोबाइल नम्बरमा शुरूका दुई अंक (९८) सिस्टम कोड, तेस्रो अंक अपरेटर कोड र बाँकी ७ अंक सब्स्क्राइबर कोड हुन् ।

समान फ्रिक्वेन्सी र अपरेटर कोड संख्या बराबर दिइनु भनेको दुवै कम्पनीमाथि नियामकले समान व्यवहार गर्नु हो ।

प्राधिकरणका प्रवक्ता मीनप्रसाद अर्यालका अनुसार, अध्ययनपछि दुवै सेवा प्रदायकलाई गुणस्तर मापदण्ड सुधार गर्न निर्देशन दिइएको छ ।

गुणस्तर मापन गर्ने उपकरण किन्ने प्रक्रिया शुरू भइसकेको र संभवतः एक महीनाभित्र उपकरण आएपछि अनुगमनमा सुधार हुने अर्यालले बताए । त्यस्तै, उपनिर्देशक रोय भन्छन्, “भारतीय नाकाबन्दी हटेपछि गुणस्तरमा कडाइ गरिनेछ ।”

प्रतिकृया दिनुहोस