– लागूऔषध नियन्त्रण कानून कार्यान्वयन इकाई (एएनएलआईयू_ नयाँ बानेश्वरको प्रहरी टोलीले २७ जेठमा काठमाडौंको सेतीदेवी–९, चाल्नाखेलमा ८८ वटा प्याकेटमा विदेश पठाउन ठिक्क पारिएको २६४० केजी चरेश बरामद गर्नुका साथै पाँच जनालाई समात्यो । त्यसअघि २४ वैशाखमा काठमाडौं, बाडभञ्ज्याङमा बा२च ६१७० नंं को टाटा मोबाइलबाट १०५ केजी र सीतापाइलामा ३१ केजी चरेश बरामद भएको थियो ।

– जेठको तेस्रो साता राजधानीका विभिन्न स्थानबाट २२ हजार ६२० जनालाई एक डोज पुग्ने रु।५६ लाख ५५ हजार मूल्यको ११३१ ग्राम खैरो हेरोइनसहित पाँच जना समातिए । जेठकै दोस्रो साता रु।२७ लाख ४५ हजार बराबरको खैरो हेरोइन, चरेश, बुपरनर्फिन, एम्पुल र डाईजेपामसहित ६ जना समातिए ।

– गएको चैत तेस्रो साता प्रहरीले विभिन्न स्थानमा चार भारतीय र एक चेक नागरिकलाई रु।१४ लाख ५० हजार मूल्यको लागूऔषध तथा १८ चैतमा काठमाडौं विमानस्थलमा दोहा उड्न लागेका जर्मन नागरिक ब्रेण्ड क्लेन्स्चिमिण्डलाई २२ केजी चरेशसहित समातेको छ । चैतकै पहिलो साता काठमाडौं बल्खुबाट रु।२६ लाख बराबरको ६५० ग्राम खैरो हेरोइनसहित दुई जना पक्राउ परेका थिए ।

चैत २०६८–जेठ २०६९ बीचको तीन महीनामा राजधानीमा बरामद र पक्राउ लागूऔषध तथा कारोबारीको यो विवरण नेपालमा भैरहेको लागूऔषधको अवैध धन्दाको भयावह अवस्था झ्ल्काउन काफी छ । प्रहरीले असार पहिलो साता पनि राजधानीका विभिन्न स्थानबाट लागूऔषधसहित सात जनालाई पक्राउ गरेको छ ।

गएको ६ महीनामा काठमाडौंमा अवैध लागूऔषध कारोबारमा समातिने १०५६ पुगेका छन्, जसमध्ये ९७३ नेपाली, ७९ भारतीय र चार जना तेस्रो मुलुकका नागरिक छन् । तीमध्ये ४२ नेपाली, दुई भारतीय र एक तेस्रो मुलुकका महिला छन् । उनीहरूबाट २० हजार ५९३ केजी ७९२ ग्राम गाँजा, १८१२ केजी ११८ ग्राम चरेश, ६९२७ ग्राम हेरोइन र ५०० ग्राम अफिम बरामद भएको छ । त्यस्तै २४ हजार ८७४ थान डाइजिपाम, १७ हजार ६७८ थान बुपरनर्फिन, १३४ केजी ह्यासिस पाउडर, एक केजी कोकिन, १२४ केजी गाँजाको धूलो र १६ हजार १५६ ट्याब्लेट अन्य लागूऔषध पनि बरामद भएको थियो ।

गत वर्ष नेपालभर समातिएका २१६३ जना लागूऔषध कारोबारीमध्ये ९७ महिलासहित २०२८ नेपाली र ११ महिलासहित १३५ विदेशी थिए । उनीहरूबाट ३७ हजार १८६ केजी ६९१ ग्राम गाँजा, २९२४ केजी ४५७ ग्राम चरेश, ११ केजी ५८६ ग्राम हेरोइन र २३५३ ग्राम अफिम बरामद भएको थियो । त्यस्तै ३९ हजार ६९५ थान डाइजीपाम, २७ हजार ५३८ थान बुपरनर्फिन र ८३ हजार ७६२ ट्याब्लेट अन्य लागूऔषध पनि बरामद गरिएको थियो । पक्राउ पर्नेमा अधिकांश मुख्य कारोबारी नभै ओसारपसारमा संलग्न भरिया भएको एएनएलआईयूका वरिष्ठ प्रहरी उपरीक्षक ९एसएसपी० नवराज सिलवाल बताउँछन् ।

पुराना कारोबारी
प्रहरीका अनुसार देशमा उत्पादन हुने र बाहिरबाट आउने लागूऔषधको ६० प्रतिशत राजधानीमा र त्यसपछि पोखरा, धरान, वीरगञ्ज, विराटनगर, नेपालगञ्ज, बुटवल, भैरहवा, जनकपुर जस्ता शहरमा खपत हुन्छ । नेपालमा ब्राउन सुगर, ह्वाइट सुगर र फर्मास्युटिकल लागूऔषध बुपरनर्फिन, नाइट्रोजिपाम, डाइजेपाम भारत र तेस्रो मुलुकबाट आउँछन् । काठमाडौंमा वीरगञ्जहुँदै हेटौंडाबाट लागूऔषध राजधानी भित्रिन्छ भने नेपालमै उत्पादन भएर विदेश तस्करी हुने चरेश भारतको गोवाहुँदै युरोप, अमेरिका पुग्छ ।

२७ जेठमा काठमाडौंको चाल्नाखेलमा समातिएको अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो परिमाणको २६४० केजी चरेश स्थलमार्गबाट गोवा लैजाने तयारी गरिंदै थियो । त्यससँगै लामो समयदेखि लागूऔषध कारोबारमा संलग्न मकवानपुरका हस्तबहादुर रुम्बा, तीर्थबहादुर राई, वीरे लामा, चन्द्रबहादुर गोले र कुमार लामा पक्राउ परेपछि प्रहरी यो धन्दामा संलग्न पुराना र अनुभवी तस्करहरूको मूल नेटवर्कमा पुग्ने प्रयासमा छ । २ असारमा ११०० थान बुपरनर्फिन र दुई एमएलका त्यति नै डाइजेपामसहित पक्राउ परेका भक्तपुरका चन्द्रबहादुर पोडे लागूऔषध कारोबारमा जेल परेर ११ असोज २०६८ मा छुटेका व्यक्ति हुन् । प्रहरीका अनुसार दुई दशकदेखि काठमाडौं, भक्तपुर र ललितपुरमा थोक बिक्रेता रहेका पोडे लागूऔषध बजारमा ‘हाकु’ भनेर चिनिन्छन् ।

१९ जेठमा ९५ ग्राम खैरो हेरोइनसहित थानकोटमा आकाश भनिने मतलुब अन्सारी समातिएपछि लामो समयदेखि भारतको रक्सौलबाट काठमाडौं, हेटौंडा, चितवन, पोखरा लगायतका शहरमा खैरो हेरोइन पठाउने र ‘होम डेलिभरी’ समेत गर्ने वीरगञ्जका अनवर अन्सारी पनि प्रहरीको फेला परेका छन् । “अन्सारी समूहका व्यक्तिहरू समातिएपछि रक्सौलमा लागूऔषधका मुख्य डिलर इमाम र सञ्जय भएको पत्ता लागेको छ”, लागूऔषध नियन्त्रण इकाईका प्रहरी उपरीक्षक ९एसपी० शेरबहादुर बस्नेत भन्छन् ।

२४ वैशाखमा बाडभञ्ज्याङ र सीतापाइलाको देवी भनिने देवेन्द्रविक्रम रोक्का ९छपाली०को घरबाट चरेशसहित गोविन्दकुमार रोक्का छन्त्याल, मनजित घर्तिमगर र नगेन्द्र थापा समातिए पनि मुख्य अभियुक्त देवी फरार छन् । प्रहरीका अनुसार लामो समयदेखि चरेश कारोबारको अन्तर्राष्ट्रिय नेटवर्कमा संलग्न देवी २०३६ मा डेढ महीना र २०४२ मा साढेचार वर्ष जेल भुक्तान गरेर छुटेका व्यक्ति हुन् ।

एसएसपी नवराज सिलवाल प्रहरीले कडाइ गरे पनि किनेर लागूऔषध सेवन गर्ने क्रम नघटेकाले व्यापार मौलाइरहेको बताउँछन् । १५–३० वर्ष उमेर समूहका तन्नेरी लागूऔषधको कुलतमा फँसेका र २०–३५ वर्षका मानिस कारोबारमा सक्रिय छन् । एएनएलआईयूका प्रमुख डीआईजी यादव अधिकारी भन्छन्, “समस्या विकराल बन्दै गएकाले सामाजिक संघ–संस्था, विद्यालय, शिक्षक–अभिभावकहरू चनाखो हुनुपर्ने बेला आएको छ । नत्र सिंगो किशोर पुस्तालाई लागूऔषधले बर्बाद गर्नेछ ।”

-१६–३१ असार २०६९ को हिमाल खबरपत्रिकामा प्रकाशीत रिपोर्टको सम्पादित अंश । पुर्ण पाठ हिमाल खबरपत्रिकामा।

प्रतिकृया दिनुहोस