-शर्मिला टैगोर
मेरो बालापन कलकत्तामा वित्यो र त्यहाँ भन्दा केही पर निकै सुन्दर हिल स्टेशन दार्जिलिंग छ, तर त्यसबेला मैले कुनै दिन सुन्दर हिमाली उपत्यकामा शुटिंग गर्नुपर्ला भन्ने कल्पना सम्म गरेकी थिइन ।

संयोग नै मान्नुपर्छ मेरो करियरको पहिलो फिल्म ‘कश्मिरकी कली’ थियो ।  निर्माता निर्देशक शक्ति सामन्तले कुनै पत्रिकामा मेरो तस्वीर देखेका थिए र उनलाई लाग्यो म उनको फिल्मकी नायिका हुन सक्छु ।

सामन्त कलकत्ता आएर मेरा बुवाआमासँग कुराकानी गरे र मलाई फिल्ममा नायिकाको रोल अफर गरे ।

कश्मिरमा शुटिंगका बेला मलाई एचएस विहारीले लेखेका निकै सुन्दर गीतहरुमा अभिनय गर्नुप¥यो । यो फिल्मका गीतहरुमा एउटा कविता पनि थियो जस्मा ओपी नैयरले दिएकोे संगीतको मादकता बयान गरी साध्य छैन ।

त्यस फिल्मको एउट डूएट– ‘इशारों इशारों में दिल लेनेवाले बता ये हुनर तूने सीखा कहाँ से…?’ लाग्छ यति सुन्दर गीत कश्मिर जस्तो सुन्दर लोकशनमा नै हुनसक्थ्यो ।

फिल्म दृश्य माध्यम हो, दृश्य मनमोहक भएन भने दर्शकले रुचाउँदैनन् । यदि कुनै रोमान्टिक सिन निर्माण गर्नु छ भने सुन्दर माहोल रच्नु पर्ने हुन्छ जसमा रोमान्स फक्रन सकोस ।

कश्मिरलाई त यसै पनि हिन्दुस्तानको स्वर्ग भनिन्छ, फेरि कश्मिरको हावामै संगीत छ, जहाँ गीत सुन्दै नसुन्नेहरु पनि गाउन थाल्छन् ।

यसै फिल्मको एउटा अर्को गीत म सम्झन्छु, ‘ये देख के दिल झुमा, दिवाना हुआ वादल…’ साँच्चिकै कति सुन्दर छ यो गीत, कश्मिरको चिसो हिमाली हावाको जादू नै हो जस्ले यती राम्रो कविता दियो र ओपी नैयरले आफ्नो संगीतमा मादकता पैदा गर्न सके ।

मलाई पहाडमा शुटिंग गर्दा सँधै लाग्छ, त्यहाँको वातावरणको असीम शान्ति, सन्नाटा र हावामा गुञ्जिने संगीतले फिल्मकारहरुलाई रोमान्टिक दृश्यका उत्पादनका लागि उर्वरता प्रदान गर्छ । यस्को अनुभव मलाई मनमोहन देशाईको फिल्म ‘आ गले लगजा’ मा भएको थियो ।

यो फिल्ममा मसँग नायकको भूमिकामा थिए शशिकपुर । शशीसँग मेरो निकै ‘फ्रेन्डली’ सम्बन्ध थियो, त्यसैले हिउँको लोकेशन र चिसो सिरेटोका बीच ‘सिन’ गर्दा मैले पाएको आनन्द अहिले शब्दमा भन्ने नसकिने छ ।

यसै फिल्ममा हिउँका बीच खिचिएको अर्को निकै रोमान्टिक गीत छ– ‘मेरा तुझसे है पहलेका नाता कोइ, यूँ ही नहीं दिल लुभाता कोई…।’ यो गीत त्यही भूमिमा मात्रै हुन सक्थ्यो । हिउँले भरिएको त्यो भूगोलमा नायकका ओंठबाट निस्किने यी शब्दहरुले साँच्चिकै गज्जबको रोमाञ्चकता उत्पन्न गर्छ, मनमा प्रेमको उमंगलाई झनै जवान बनाउँदै ।

शक्ति सामन्तको फिल्म ‘आराधना’ का लागि मलाई दार्जिलिंग जानु पर्‍यो । यो फिल्ममा राजेश खन्ना र ममाथि निकै रोमान्टिक गीत ‘कोरा कागज था ये दिल मेरा लिख लिया नाम इस पे तेरा…’ छायाँकन गरिएको थियो । यो गीतको सिनिक ब्यूटी यति धेरै थियो कि फिल्म हेर्दै गर्दा दर्शकहरुको स्वरले हल नै अहिले पनि गुञ्जायमान हुन्छ ।

यही फिल्मको अर्को एउटा गीत छ, ‘रुप तेरा मस्ताना प्यार मेरा दिवाना भूल कोइ हमसे ना हो जाए…’ यो निकै मादक गीत हो । शक्तिदाले यसलाई निकै सुन्दर तरिकाले प्रस्तुत गरेका थिए । कोठामा आगो बलिरहेको छ र नायक नायिका बाहिरबाट रुझेर आएका छन् । आगोलाई उनले मेटाफोरका रुपमा उपयोग गरेका छन् । हिउँ–आगो–पानी र सिरेटोको आपसमा गहिरो सम्बन्ध छ ।

त्यसैले पुराना फिल्ममा जति पनि रोमान्टिक गीतहरु छन्, सबै यसै माहोलमा छायाँकन गरिएका छन् ।
यश चोपडाको फिल्म ‘वक्त’ को एउटा गीत नैनीतालको सुन्दर तलाउ किनारमा म र शशीकपूरलाई केन्द्रमा राखेर छायाँकल गरिएको थियो– ‘दिन हैं बहार के तेरे–मेरे इकरारके, दिल के सहारे आ जा प्यार करें…।’

यश चोपडाकै फिल्म ‘दाग’ मा मलाई फेरि राजेश खन्नासँग ‘हम और तुम, तुम और हम, खुश हैं आज यूं मिलके…’ हिउँकै लोकेशनमा छायाँकन गर्नु परेको थियो । यसबाहेक ‘चली हवा…’ र यउटा पीडा भरिएको गीत ‘एक चेहरे पे कई चेहरे लगा लेते हैं लोग…’ पनि त्यही पहाडी सुन्दर लोकेशनमा छ ।

चिसो सिरेटोमा रोमान्स फक्रिन्छ भने पीडाको गहिरो अनुभूति पनि यसै माहोलमा हुन्छ । एउटा अर्को फिल्म मेरो स्मृतिमा आइरहेको छ, ‘ये गुलिस्ताँ हमारा…।’ यो फिल्ममा मसँग देवानन्द हिरो थिए । देवआनन्द आफैंमा निकै रोमान्टिक मानिस हुन् र सिक्किमको लोकेशन थियो त्यो । त्यसमा म अलिकती भाउ खोजिरहेकी हुन्छु र देव साहब मलाई फकाउने सुरमा गाइरहेका हुन्छन, ‘गोरी–गोरी गांव की गोरी रे किसलिए बुन रही डोरी रे…’ यो गीत जहिले सुन्छु देव साहबको याद ताजा भएर आउँछ ।

पहाडी लोकेशनमा फिल्मकारहरु त अहिले पनि जान्छन् होला । गीत पनि बन्छन् तर, त्यो जमाना अली फरक थियो । त्यसबेला फिल्म इन्डस्ट्रीमा यस्ता गुणी ज्ञानी गीतकार र संगीतकार थिए जस्ले लोकेशन र सिचुएशनलाई ध्यानमा राखेर सुन्दर गीत रच्थे र सुन्दर संगीत रचना गर्थे । अचेलका गीतहरुमा त्यस्तो सुन्दर र मादक पोएट्री हुँदैन ।

कादम्बिनीमा प्रकाशित लेखबाट अनुदित

प्रतिकृया दिनुहोस