विधानसभामा जनलोकपाल विधेयकलाई प्रवेश नदिइएपछि दिल्लीका मुख्यमन्त्री अरविन्द केजरीवालले राजीनामा दिएका छन् । अरविन्दको आम आदमी पार्टी (आप) पनि अरू जस्तै सत्ताको रसमा डुब्ने ठानेका बीजेपी र कंग्रेस यो घटनापछि थप आत्तिएका छन् । यो घटनालाई लिएर विभिन्न टीकाटिप्पणी भइरहेको वेला दिल्लीका गभर्नरले केजरीवालको राजीनामा स्वीकृत गरेका छन् । तर, केजरीवालको माग अनुसार विधानसभा भंग नभएका कारण त्यहाँ राष्ट्रपति शासन लगाइएको छ ।

गभर्नरको यो कदमले दिल्ली विधानसभाको निर्वाचन लोकसभाको निर्वाचन पछि धकेलिएको छ । यसले आपलाई तीन महीनापछि हुने लोकसभाको निर्वाचनमा पूर्ण रूपमा ध्यान दिन सजिलो पारेको छ । ७० सीटको विधानसभामा २८ सीट जितेर दोस्रो ठूलो शक्ति बनेको आपले कंग्रेसको बाहिरी समर्थनमा सरकार बनाउने अवसर पाएको थियो । तर, उसले आफ्ना मतदातासँग अन्तरक्रिया गर्दै स्वीकृति लिएपछि मात्र सरकार गठन गरेको थियो । त्यसअघि उसले १८ बुँदे शर्तपत्रमा कंग्रेस र बीजेपीको समर्थन मागेको थियो ।

आन्दोलनकारी सरकार

सरकारमा गएपछि केजरीवालले वाचा अनुसार नै रातो बत्तीसहितको साइरनयुक्त गाडी चढेनन्, धेरै ठूलो सुरक्षा घेरामा हिंडेनन् । बिजुली महसुलमा ५० प्रतिशत छूट दिंदै आप सरकारले दैनिक ७०० लीटर पानी पनि निःशुल्क दियो । जसले मतदाताको ठूलो तप्काको मन जित्न सक्यो ।

सरकारको मूल्याङ्कनका लागि ४९ दिन पर्याप्त नभए पनि उसलाई त्यही अवधिबाट मूल्याङ्कन गर्नुपर्ने स्थिति छ । तर, आपको सरकार विवादमुक्त रहेन । उसले सत्तामा रहँदा पनि  सत्ताधारीभन्दा आन्दोलनकारी पार्टीको चरित्र बढी प्रदर्शन गर्‍यो । सरकारका एक जना मन्त्री विवादास्पद बस्तीमा पुलिसले नमानेको भन्दै मध्यरातमा आफैं छापा मार्न पुगे । मुख्यमन्त्री केजरीवाल गणतन्त्र दिवसको कार्यक्रम प्रभावित हुने गरी स्वराजको माग गर्दै माघको ठण्डीमा दुई रात सडकमा धर्ना बसे ।

आपको सन्दर्भमा गान्धीको यो उक्ति सान्दर्भिक हुन्छ (पहिला तिनीहरूले तिम्रो उपेक्षा गर्नेछन्, त्यसपछि तिमीलाई देखेर हाँस्नेछन् अनि तिम्रो विरुद्ध लड्नेछन्, तब मात्र तिम्रो जित हुनेछ) । अहिले आप तेस्रो चरणमा पुगेको देखिन्छ, अर्थात् कंग्रेस र बीजेपी आप विरुद्ध लड्दैछन् । आपका नेता योगेन्द्र यादव भन्छन्, “हामी कुनै राजनीतिक दलको पूरक नभएर विकल्प बन्न चाहन्छौं ।”

तर, उनको दललाई सिद्धान्तविहीन भएको आरोप भने लाग्ने गरेको छ । आपले भने चिनियाँ नेता देङ सिआओ पेङले ‘बिरालो कालो अथवा सेतो जस्तोसुकै भए पनि मुसा मार्न सक्षम भए पुग्छ’ भनेको उदाहरण दिंदै आफूलाई त्यस्तै भन्ने गरेको छ । तर भीमकाय समस्याले जेलिएको भारतको राजनीतिमा सार्थक हस्तक्षेप गर्न यो शैली मात्र पर्याप्त नहुन सक्छ ।

त्यसो त दिल्ली विधानसभाको निर्वाचनमै पनि आपले विस्तृत घोषणापत्र सार्वजनिक गर्दा जनताको ध्यान अन्यत्र मोडिने भन्दै बिजुली र पानीको नारा समेटिएको संक्षिप्त घोषणापत्र सार्वजनिक गरेको थियो । लोकसभाको चुनावमा त्यो शैली काम नलाग्ने ठानेर हुन सक्छ, आपका प्रवक्ता एवं समाजशास्त्री आनन्दकुमारले राष्ट्रिय घोषणापत्रको तयारी सघन रूपमा भइरहेको बताएका छन् ।

बीजेपीलाई बिगार्न सक्छ

१५—२५ फेब्रुअरीसम्म आपले लोकसभाका ३०० निर्वाचन क्षेत्रमा ‘झाडु चलाऊ यात्रा’ गरिरहेको छ । केजरीवालको राजीनामापछि पनि आपको सदस्यता बढ्ने र चन्दा आउने गति रोकिएको देखिएन । भ्रष्टाचार विरोधी उसको छवि कायम छ भने जनतासँगको सम्पर्क पनि घटेको छैन । सत्तामा रहेर काम गर्नुभन्दा बाहिरिन हतार गरेकोमा मध्यमवर्गीय तप्काले भने उसको आलोचना गरेको छ ।

तर, सर्वेक्षणहरूले देखाए अनुसार, भारतभरिबाट कंग्रेस र बीजेपीपछि पाउने तेस्रो धेरै मतलाई उसले कति सीटमा परिवर्तन गर्न सक्छ भन्ने चाहिं निर्वाचन परिणामले नै बताउनेछ । लोकसभा निर्वाचनको मिति तोकिनुअघि नै उसले २० क्षेत्रमा उम्मेदवार घोषणा गरेर आफूलाई आक्रामक बनाएको छ ।

आपको आक्रामक निर्वाचन अभियान २०१४ को लोकसभा निर्वाचनसम्म कायम रहनेमा कुनै शंका छैन । दिल्ली विधानसभामा पनि ठूलो दल बनेको बीजेपीलाई सरकार गठन गर्नबाट उसैले बञ्चित गराएकाले १६औं लोकसभा निर्वाचनबाट ठूलो दल बन्ने अनुमान गरिएको बीजेपीलाई केन्द्रमा पनि सरकार गठन गर्न नरोक्ला भन्न सकिन्न । तर, त्यसका लागि आपले कम्तीमा दुई दर्जन सीट भने जित्नै पर्नेछ ।

साप्ताहिक खबरपत्रिका हिमालबाट

प्रतिकृया दिनुहोस